Zafer Kalkınma Ajansı Bölge Potansiyelinin Harekete Geçirilmesi ve Mali Destek Programı toplantısı Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Bülent Arınç'ın katılımıyla Manisa'da yapıldı.

Afyonkarahisar, Kütahya, Manisa ve Uşak illerini kapsayan Zafer Kalkınma Ajansının toplantısında konuşan Devlet Planlama Teşkilatı (DPT) Müsteşarlığı Bölgesel Gelişim ve Yapısal Uyum Genel Müdürü Nahit Bingöl, Devlet Planlama Teşkilatının kalkınma ajanslarının kurulması ve gelişmesindeki rolünü, kalkınma ajanslarının önemini ve işleyiş prensiplerini anlattı. Bingöl, Türkiye genelindeki 26 kalkınma ajansının 3 yılda 450 milyon liralık kaynağı bölgelerine sağladığını söyledi.

Türkiye genelinde toplam 26 ajans olduğunu ve değişik çalışmalar yapıldığını belirten Bingöl, kalkınma ajanslarının aşağıdan yukarıya kalkınmayı hedeflediğini, insan merkezli çalıştığını ifade etti. Kalkınma ajanslarının, planlamaları hedef aldığını belirten Bingöl, desteklemenin de ajansın en önemli işlevi olduğunu belirtti. Ajansın yönlendirme görevi de yaptığını belirten Bingöl, şöyle devam etti:'Ajanslar fiiliyatta 2008 yılında işlemeye başladı. 26 ajansta şu anda 620'si uzman, 750 personel istihdam ediliyor ve memur değiller, yüzde 10'u doktoralı, yüzde 25 yüksek lisans sahibi. Toplam 9 dil konuşuluyor. Üst düzey teknik kapasite var. Toplam personel hacmi 800-1000 olacak. 26 ajanstan 21'inin bölge planları tamamlandı. 2008'de 2, 2009'da 5, 2010 yılında 18 ajans, teklif çağrısına çıktı. Yıl sonunda bu sayı 24'e ulaşacak. Teklif çağrıları kapsamında 2008'de 50, 2009'da 100, 2010 yılında şu ana kadar 300 milyon lira kaynak, bölgelerimizin hizmetine sunuldu. Bu kaynağa eş finansmanlıklar dahil değil. 450 milyon liralık kaynağı 3 yılda bölgelerin hizmetine sunduk. İstihdam kapasite artışı olacak. Ajanslar ayrıca 5 bin proje teklifi kabul etti, 810'u desteklenmeye hak kazandı. Projecilik kültürünü geliştiriyor.'

İLLER ARASINDA NETWORK AĞI-

Zafer Kalkınma Ajansı Genel Sekreteri Yılmaz Özmen ise, 20 milyon liralık hibe destek programının açılışının yapıldığını söyledi. Ajansın 2010 yılı şubat ayında faaliyete geçtiğini, dört ilde de özverili çalışma sürdürüldüğünü belirten Yılmaz Özmen, şunları söyledi:'Önce bölgemizi analiz ettik ve tanımaya başladık. 2010-2013 yıllarında kalkınma yol haritasını ortaya koyan bölge planı hazırlandı, uzman personel iller hakkında bilgi aldı. Planın onaylanmasında mali destek programı bölgemiz için önemli bir başlangıç olacak, bölge illerinin ekonomik ve toplumsal yapısına katkısı olacaktır. Ajansımızın çalışmalarının yakından takip edilmesini bekliyoruz. Ajansımızın çalışmaları geliştikçe ve derinleştikçe sizlere ve işletmelere yansımaları daha yakından hissedilecektir. En temel hedef, dört ili network ağıyla birleştirmek.'

YÖNETİM KURULU BAŞKANI VE MANİSA VALİSİ GÜVENÇ-

Valimiz Celalettin Güvenç de 26 yıllık bir idareci olarak taşrada Türkiye'nin kalkınma serüvenine şahit olan, onu yaşayan, ızdıraplarını sorunlarını bilen bir idareci olarak uygulamanın neler olduğunu, kalkınma ajanslarına neden gerek duyulduğunu, Türkiye Cumhuriyeti hükümetinin böyle bir kanun tasarısını neden parlamentoya sevk etmek gereğini duyduğunu ve sistemin kalbi olan yüce meclisin neden böyle bir yasa çıkardığı hakkında görüşlerini anlattı.

Valimiz Celalettin Güvenç şunları söyledi:'Bu salondaki herkes Türkiye'nin kalkınmasına katkı veren yaşayan insanlar ya iş dünyasında, ya belediyede, ya özel idarede ya kaymakamlıklar da veya değişik sektörlerde sorunları yaşayan insanlarız. Bildiğiniz üzere bizim idari yapımız Fransa'dan esinlenerek merkez ve taşra idaresi olarak ikiye ayrılır taşra idaremiz anayasanın 129. Maddesine göre il esaslıdır. Türkiye illere bölünmüştür. İller yetki genişliği esasına göre yönetilir. Dolayısıyla devletçi bir anlayışla kalkınmada il odaklı il de vali ve belediyenin kontrolünde düzenlenmiş hesaplanmış ve öyle teorilendirilmiştir. Zaman içerisinde bunun ihtiyaca cevap vermediği Türkiye gibi büyük bir ülkede dört iklimin aynı anda yaşandığı bir ülkede bölgesel çalışmaların yapılması gerektiği elbette düşünülmüştür. Biz meslek hayatına girdikten önce de sonra da 2-3 vilayetin bir araya getirilerek kalkınma birliği adı altında çözüm üretilmeye çalışılmıştır. Ancak biraz sonra söyleyeceğim sebeplerle başarılı olamamıştır. Zaten kalkınma ajansının bundan sonra heyecan yaratması, oradaki hataları görüp bunların giderilmesine bağlıdır. Yine bölge ihtiyacından dolayı Türkiye Cumhuriyeti hükümetleri zaman zaman yasa çıkararak bölgesel kuruluşlar kurmuşlardır. Karayolları gibi, Devlet Su İşleri, Orman Bölge gibi. Ancak bu bölge kuruluşları da il esaslı göre yönetim tarzı içerisinde istenilen faydayı vermemiştir. Bölge müdürlükleri merkezi idarenin bakanların uygulayıcısı ve uzantısı olmaktan ötesine geçememişlerdi. Personel istihdam edememişlerdir. Müstakil özel bütçe sahibi olamamışlardır. Tamamen bakanlığa bağlı birim oldukları için arzu edilen verimi sağlayamamışlardır. Kimse yanlış anlamasın. Elbette hepsi faydalı olmuştur, elbette hepsinin ülkemizin kalkınmasına önemli katkıları olmuştur. Ancak genç, dinamik Türkiye bugün 70 milyonluk Türkiye'nin ihtiyacına cevap vermekten uzak bir yapıdadır. Bundan dolayı Kalkınma Ajansları gerekmiştir.

Bir diğer eksiğimiz 1960 yılında Devlet Planlama Teşkilatı kurulmuştur. Bugün 9'ncu kalkınma planımız uygulamadadır. Bu planların tamamı sektörel kalkınma planıdır. Sektör hedeflidir. Bölgesel kalkınma, bölgeler arası gelişmişlik farklılıklarının ortadan kaldırılmasını önceleyen, yeterince önemseyen planlar değildir. Oysa Türkiye gibi büyük bir ülkede bölgeler arası kalkınmışlık farklılığının giderilmesi en öncelikli, en önemli işler arasındadır. Eğer Türkiye bölgesel kalkınmışlık farklılıklarını 20 - 30 yıl önce çözseydi bugün İzmir böyle olmayacaktı, İstanbul böyle olmayacaktı, Manisa böyle olmayacaktı, Bursa böyle olmayacaktı. Maalesef atladık, geç kaldık, ama bugün yakalamak durumundayız. Sektörelden bölgesel kalkınmayı da hedef alan bir yapı. Bununla ilgili çarpıcı bir örnekle konuyu geçiştirmek istiyorum. Erzurum Valiliği yaptım 25 bin kilometrekare. Kuzeyi mikro iklim diyorlar, Yusufeli tarafı meyvecilik yapılıyor. Güneyde küçükbaş hayvancılık var. Merkez, doğu ve batıda büyük baş hayvancılık var. Hepsi için ayrı ayrı plan proje kalkınma hedefi koymak zorundasınız. Bir ilde bile değişik planlar programlar yapma zarureti vardır. Manisa'ya geliyoruz, ajansımızın illerinden biri 13 bin kilometrekare, Erzurum kadar büyük bir il değil, orta ölçekli bir il. Tarım Bakanlığımız 527 milyon veri datayı değerlendirerek Türkiye'yi 30 tarım havzasına böldü. Düne kadar hangi bölgede hangi ürünün ekileceğini bu ülke bilmiyordu. Bu ülkenin çiftçisi bilmiyordu. Amiyane tabirle bu yıl soğan para ederse ülkenin tamamı soğan ekiyordu, ertesi yıl soğan tarlada kalıyor. Patates para ederse patates ekiliyordu. Bu büyük bir handikaptı. Tarım Bakanlığımız 527 milyon datayı, veriyi değerlendirerek Türkiye'yi 30 tarım havzaya böldü. Manisa ilimiz bu otuz havzadan sadece üçünü kapsıyor. Tek havzada kalmıyor Manisa. Gediz havzasında Ahmetli, Akhisar, Alaşehir, Gölmarmara, Merkez, Salihli, Sarıgöl, Saruhanlı, Turgutlu ilçelerimiz. İç Ege Havzasında Demirci, Köprübaşı, Kula, Selendi. Kazdağları Havzasında ise Kırkağaç ve Soma ilçelerimiz bulunmaktadır. Manisalılar salonda çok, bunun ne anlama geldiğini hepimiz çok iyi biliyoruz. Üç havzanın da ürün deseni rantabl, verimli fizibil olan ürün deseni birbirinden farklı ürünü iklimine, coğrafyasına, toprağına uygun yerde ekeceksin. Bunu bilmiyorduk, şimdi böyle bir veri tabanı var. Tarım Bakanlığının web sitesine girdiğimizde, ordaki iklim şartlarını, ürün özelliklerini görebilir. Yani Türkiye'nin coğrafyası, iklimi, bize bölgesel farklılıkları dikkate almayı zorunlu kılan bir yapıda. Bundan dolayı Kalkınma Ajansları realize edilmiştir. Yüce meclisimiz bunu yasal bir dayanağa kavuşturmuştur ve Devlet Planlama Teşkilatımız bu işle çok önemli birimler oluşturarak müsteşar, müsteşar yardımcısı başkanlığında, her şeyden önce Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti bir bakanını bu işin koordinasyonu ile görevlendirmiştir.

Niye geçmişteki denemeler başarılı olamadı da bu ajans başarılı olacak diyoruz ve bu konuda iddialıyız. Çünkü eskisi gibi tek elden bir yönetim yok. Yönetim Kurulunu arz ediyorum. Valiler, Belediye Başkanları, Ticaret Odası Başkanları, İl Genel Meclisi Başkanları. Yönetim yapımız çok katılımcı, yetmedi Yasamızda var. Kalkınma kurulu kurduk yasayla. Bu kalkınma kurulumuz yönetim kuruluna tavsiyelerde bulunuyor. Burada ise bölgedeki tüm sivil toplum örgütlerinden, meslek odalarından, üniversitelerden, meslek camialarından temsilcileri oraya atadık. Yüz kişiden oluşan bu heyetin içinde gazeteciler, çok değişik meslek odaları var, belediye temsilcileri var, kaymakamlar var, üniversite temsilcileri var. Bizim için fikri geri planda destekleyen bir kalkınma kurulumuz var. Başarılı olmak için bu da yetmez.

Esas önemli olan, başarılı olacağımıza inandığımız bir diğer neden ise sağlam bir bütçeye kavuşmuş olmamızdır. Merkezi idare her yıl genel bütçe vergi gelirlerinden bize kullanabileceğimiz bir parayı hesabımıza yatırmaktadır. Bugün 20 milyon TL'lik çağrıya çıkıyoruz. Gelin proje yapın size para verelim diyoruz. Merkezi hükümet reel olarak her yıl bize bir kaynak ayırmıştır. Yetmedi çok yerine bir kararla bütün ticaret odaları, belediye başkanları, il özel idareleri, bizim tabi partnerimiz ve ortağımızdır. Herkesin bütçesinden yasa gereği belirli bir miktar kesip ortak havuzda ortak akılda kullanmak için alacağız. Yatırmayanların hesaplarından İller Bankası aracılığıyla kesme hakkımız var. Parayı yatırmayan bize proje yapamayacak. Borçlu kuruluşun projesine destek verme yetkimiz yok. Verirsek Savcılar ifademizi alır. Başarılı olmamızın bir diğer gerekçesi, hatır gönül için kimseye para vermeyeceğiz. Bu da Türkiye'de yeni bir anlayış, projeye para vereceğiz. Çalışacaksın, uğraşacaksın, proje üreteceksin, ajansa getireceksin. Bu projenin belirli miktarını ben finanse ediyorum diyeceksin, biz ancak yüzde 75'e kadar finanse edebiliyoruz. Peki bunun güvencesi ne olacak? Projelerinizi yönetim kurulundan önce bağımsız denetçilere incelettireceğiz, onlar bize rapor yazacaklar. Size sunulan bu raporun puanı şudur diyecekler. Biz bu projelerin hepsini alacağız, elbette yönetim kurulunda bir değerlendirmesi ve takdiri olacak. Aslolanbağımsız denetleyici kuruluşunun bize yazdığı puandır. Objektif kriterlere göre verilen puandır. Yani proje yapmak isteyen kendine güvenen herkesin teminatı var bu sistemde.

Çok önemli bir konuyu ifade etmek istiyorum. Kamu yönetimimiz maalesef çok hantal. Yetişmiş eleman konusunda herkesin ciddi sıkıntısı olduğunu biliyorsunuz. Kalkınma Ajansımızda 17 uzman arkadaş göreve başladı. Bir tanesi Manisa'da Yatırım Destek Ofisi'nde, İl Genel Meclisi Salonumuzun olduğu yerde göreve başladı. Göreve başlayan arkadaşların tamamı KPDS ve KPSS'de yani dil sınavında ve memur alım sınavında 80 puanın altında yok. Bir kısmı yurt dışında, Amerika'da eğitim görmüş gençler. Bu ülkenin yetiştirdiği Maraşlı, Antepli, Adanalı gerçek anlamda vizyonu olan, dili olan yetişmiş arkadaşlar. Proje kavramını çok iyi bilen, deneyimleri olan yetişmiş insanlar. Şu anda 17 kişi var ihtiyaç olursa bunu 35'e çıkarma yetkimiz var. Değerli katılımcılar ben bu projeye yürekten inanıyorum. Başarılı olacağına gönülden inanıyorum. Eksikliklerimiz olabilir. mesela mutlaka yönetim kurulunda üniversite rektörü olması lazım. Bunu Müsteşar beye de, Cevdet Beye de arz ettim Valiler Toplantısında. Çünkü üniversitelerimizi hayatla buluşturamıyoruz. Doktora tezleri raflarda kalıyor. Sanayicimize, çiftçimize rehberlik ettiremiyoruz. İşte bu tam bir ortam. Rektörlerimizin yönetim kurulunda olması gerektiği kanaatindeyim. Bunun gibi tespitlerimiz olursa Devlet Planlama Teşkilatına arz edeceğiz. Ordan alacağımız olumlu tepkilerle daha yeni ve gelişime açık bir yapıyı uygulamaya sokmuş olacağız.

20 Milyon TL bölgemize hayırlı olsun. Bölgemiz önemli bir bölge. Tarımsal üretimde bu 4 il Türkiye birincisi. Genel katma değerde 9. sırada. Her ilimizin ayrı bir güzelliği, ayrı bir potansiyeli, ayrı bir zenginliği var. Umarım 4 ilin özellikleri bir araya gelerek daha geniş, daha vizyonlu daha iyi işleri halkımızın ve bölgemizin yararına yaparız diye düşünüyorum.'

DEVLET BAKANI VE BAŞBAKAN YARDIMCISI BÜLENT ARINÇ-

Manisa Anemon Otel'deki Zafer Kalkınma Ajansı toplantısında konuşan Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Bülent Arınç, Zafer Kalkınma Ajansı'nın 20 milyon liralık bir katkı sağlayacağını belirterek, program içinde çalışan, disiplinli, iş yapmayı arzu edenlerin bu programa başvurması gerektiğini kaydetti. Bakan Arınç, şunları söyledi:'Manisa'da mali destek programı açıklanacak diye hepinizin merak ettiğini biliyorum, 'Görelim bakalım' denecektir. Ben 50 senedir Manisa'dayım, birbirimizi tanıyoruz. Herkes herkese istediği kadar para verileceğini düşünüyordu. Bundan sonra program içinde çalışan, disiplinli, iş yapmayı arzu edenlerle yola devam edilecek. KOSGEB desteklerinden önce reel sektöre 40 milyar para ayrıldı. Son 5 yılda hükümetimizin verdiği, ayırdığı miktar 40 milyardır, eski rakamla 40 katrilyon. Krizden bu kadar çabuk kurtulmamızın yolu reel sektörü desteklememizden geçer. Manisa'dan çok fazla talep olmadığını, çok fazla insanın ilgilenmediğini üzülerek müşahede ediyorum. KOSGEB'in bu kadar olumlu ve avantajlı destek vermesine rağmen talep ne olmuş, reelde ne gerçekleşmiş merak ediyorum. Türkiye'de nereye giderseniz gidin, Manisa örnek il gösteriliyor. Şehrin içi, çevresi gelişiyor. İstihdamda katkımız var. Türkiye'de istihdam, işsizlik yüzde 14'lerden, yüzde 12'lere indi, yüzde 10'lara çekmeliyiz. İspanya'da yüzde 20'lerde, Yunanistan'da biraz daha yüksek, Portekiz öyle. İstihdam oranları artıyor, işini büyütmek isteyenler, daha çok genişletmek isteyenler mutlaka bunları takip etmesi lazım.'

Bülent Arınç, bütün projelerin bağımsız denetim kurulları tarafından inceleneceğini, verilecek 20 milyonluk desteğin küçümsenmemesi gerektiğini, devamının geleceğini söyledi. Meclis Başkanlığı sırasında 500 lira, bin liralık destek verdiklerini hatırlatan Bakan Arınç, şöyle devam etti:'500 lira, bin lira vereceksiniz, o namusuyla çalışmayı tercih ediyordu. Ya çamaşır yıkayacak ya tost yapıp satacak ya ayakkabı boyama tezgahı alacak veya ev yemekleri yapan yer açacak veya el emeğiyle bir şeyler üretecekti. Rakam çok düşüktü, ama öyle güzel uygulama oldu ki Manisa'da da örneklerini gördük. Bu parayı alanlar yüzde 99 borcuna sadık, geri dönüşte aksaklık yaşanmadı. Alın teriyle değerlendirildi, evlerine ekmek götürdüler, çocuklarının ihtiyaçlarını karşıladılar. Halkımız verileni çok iyi görüyor. İŞKUR ile halk eğitim kursları yapıyoruz. Yüzlerce açılışa, temel atmaya, binlerce toplantıya katıldım, ama Demirci'de özellikle bayanların katıldığı halıcılıkta gördüğüm sevgi, sempati, tevazuyu hiç birinde görmedim. Yaptığımız çok basitti, İŞKUR proje desteği veriyor, halk eğitim halıcılık kursu veriyor, 6 ay devam etti, günde 15 lira veriyorduk. Bu parayla evini geçirdiriyorlardı. Krizi atlatmamızın en büyük nedenlerinden biri de budur. Bunu Bakanlar Kurulu'nda anlattım, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı da destek verdi, proje devam edecek. Bu küçük desteklerle bile Türkiye'de insanların yoksullaşmasının önüne geçmek ve bir mesleğin öğretilmesinde yardımcı olmak, güzel mesleki ve teknik eğitim, Türkiye için çok önemli.'

Bakan Arınç, Manisa Organize Sanayi Bölgesi'nde 900 öğrenciye teknik eğitim, mesleki eğitim vermek için açılan okulun da çok önemli olduğunu kaydederek, '(Her işi yaparım abi) devri çoktan bitti. Bir işi en iyi yapacak insanlara ihtiyaç var. Manisa gelişiyor ve büyüyor, o yüzden sanayide orta ve küçüak ölçekli herkes yaptığı işte daha ileri götürmeli, kaynakları iyi kullanmalı ve işini rekabet, kalite noktasında beğenilir hale getirmeyi arzu etmeli' dedi.

Bülent Arınç, kalkınma ajanslarının kolay kurulmadığını, bu ajanslara projelerle başvurulması gerektiğini vurguladı. Ayağı yere basan projelerin destekleneceğini belirten Bakan Arınç, şunları söyledi:'Bloomberg kanalında böyle bir program var, 2-3 genç ellerinde dosyayla geliyor, 4-5 kişilik jüri ver, onlara anlatıyorlar. Jüri de 'Şurası nasıl olacak, burası nasıl olacak, burada maliyet hesaplarını yanlış yapmışsın, kaça satacaksın? İhracat imkanların var mı?' diye soruyor. Kanal bile bunu yaparken, ajansın yapması tabiidir. Manisa'dan çok iyi düşünen, iyi eleman çalıştıran, Avrupa Birliği yolunda büyük özveriyle yürüyen, Türkiye'nin de sanayicisiyle, küçük sanayicisiyle başarılı olacağına inanıyorum. O kadar iyi noktaya geldik ki ekonomik istikrarı siyasi istikrar ile bütünleştiren Türkiye'nin bu gidişini bozmaya çalışan hem içeride hem dışarıda mihraklar var. Onlara fırsat vermek istemiyoruz, Allah bu fitneden korusun. Türkiye'nin ileriye gitmesini engelleyenlere izin vermeyelim. Kardeşliği bozmalarına izin vermeyelim. Bunu siyasi düşünce olarak söylemiyorum. Avrupa diyor ki, 'Türkiye'nin AB'ye ihtiyacı var' Bizim AB'ne girmek isteyişimizin tek sebebi var, oradaki hukuk ve demokrasi standardına ulaşmak, oradaki yaşam seviyesine ulaşmak, çağdaş uygarlığın yollarını açabilmek. Bir hukuk ve demokrasi standardına ulaşmak. Bir standarda gelmişseniz, siyasette de istikrar dönemi başlamışsa, biz artık bu ölçekte üzerimize düşeni yapıyoruz demektir. Sarkozy, 'Sonunda bana geleceksiniz, ben de referanduma gideceğim, işiniz zor' dediğinde, belki buna ihtiyaç da kalmayabilir, o zaman biz girelim mi, girmeyelim mi diyeceğiz. 'Biz düşünmekten vazgeçtik, asıl sen düşün' diye haber göndermek gerekir.'Arınç'ın konuşmasından sonra Zafer Kalkınma Ajansı Genel Sekreteri Yılmaz Özmen, mali program hakkında katılımcılara bilgi verdi. (11.12.2010)